In een japanse stroomversnelling - Louis van Gasteren

IN EEN JAPANSE STROOMVERSNELLING

Jaartal:
2002
Lengte:
90 minuten

Tagline:
Nederlandse ingenieurs nemen een belangrijke plek in de Japanse geschiedenis in waar het waterhuishouding betreft.

Logline:
Nederlandse watermannen introduceren westerse waterbouw in Japan van 1872 tot 1903. Zij ervaren een botsing tussen Oost en West in een land dat door de Meiji-revolutie in een stroomversnelling is gebracht. Hun verblijf wordt bepaald door techniek en menselijk drama.

Synopsis:
In Nederland repeteren 3 Japanse musici het lied Fischerweise van Schubert. In Japan denkt een kalligraaf na over het tekenen van de karakters voor Natuur. Een heer op leeftijd loopt moeizaam een trapje af om een fles te vullen met water uit het meer van Inawashiro. In Osaka zet Prins Willem-Alexander bij de opening van het De Rijke-symposium in het jaar 2000 alles op een rij. Dit is de opmaat voor de film over Nederlandse waterbouwkundigen in Japan in het laatste kwart van de 19de eeuw.

De ingenieurs arriveerden 4 jaar na het besluit van de Meiji-regering om het land snel te moderniseren. Westerse technici en wetenschappers werden als gastarbeiders ingehuurd om Japan te veranderen van een middeleeuws feodale staat in een westerse maatschappij. Nederlanders hielpen bij het toegankelijk maken van havens voor stoomschepen en het bevaarbaar maken van rivieren.

Om identificatie van de kijker met de ingenieurs te bevorderen, worden twee acteurs, in Japan aanwezig voor een speelfilm over de Nederlandse watermannen in Japan, gevolgd. Ergernissen op het werk worden zichtbaar en ook de onderlinge verhoudingen van twee mannen, van wie de een, Escher, in Delft heeft gestudeerd en de ander, De Rijke, een selfmade man blijkt. Implicaties van klassenverschil, ontheemd zijn in een ver land, echtgenote dood door cholera, het komt in de kleedkamer of op de set aan de orde, tussen de beelden van kersenbloesem in het Japan van toen en nu.

De trotse bevolking informeert over de overgebleven kunstwerken uit de 19de eeuw – een haven, een kanaal –, thans in functie als recreatiegebied of waterstaatsspeelpark. Unaniem zijn de loftuitingen. Geen wonder, want de watermannen brachten welvaart.
Nederlandse namen komen in karakters op gedenkstenen te staan, standbeelden blijken opgericht van Van Doorn en De Rijke. Gedurende de Tweede Wereldoorlog heeft de bevolking het bronzen beeld van Van Doorn niet afgestaan voor de oorlogsindustrie, maar verborgen in een bos.

Door alle lof en het betoonde respect zou men de indruk kunnen krijgen dat het werken in Japan voor de ingenieurs een aangename tijdspassering geweest moet zijn. Niets is echter minder waar. In brieven aan het thuisfront worden ergernissen, misverstanden, gekrenkte trots breed uitgemeten.

Deze documentaire eindigt met een scène uit de speelfilm, waarin De Rijke na 30 jaar Japan zijn vriend Escher opzoekt in Nederland. Aansluitend een selectie van de jaarlijkse grafbezoeken in Nederland van Japanners, waaruit hun nog steeds diepe respect blijkt. Het water uit de fles, gevuld in het begin, stroomt uit over de grafsteen van Van Doorn, als dank voor het feit dat 25.000 families te eten hebben door de aanleg van het Asaka kanaal.

Cast:
Ramón Gieling
Wilbert Gieske
Wiske Sterringa
Ulli Ullrich

Crew:
scenario & regie: Louis van Gasteren, Joke Meerman
camera: Jos van Schoor, Mark Bakker, Junji Aoki, Thomas Kist, Gregor Meerman, Robin Probin, Jacqueline van Vugt, Eddy van der Enden nsc
geluid: Mori Suemura, Otto Horsch, Shinichi Yamazaki
make up: Ulli Ullrich, Chieko Matsumoto
kostuums: Bernadette Corstens, Carolijn Feijen
art direction: Floris Vos
montage: Barry van der Sluis
mixage: Danny van Spreuwel, Meta Sound Studios
laboratorium: Cineco
beeldafwerking: Ru van Meeteren
productie: Joke Meerman
productie japan: Akio Saneyoshi
uitvoerend producent: René Scholten, Digna Sinke

de film is een coproductie van Studio Nieuwe Gronden met Spectrum Film/Euro Television Productions (Louis van Gasteren) en NPS televisie

tot stand gekomen met steun van:
Ministry of Foreign Affairs, Japan
Ministry of Land, Infrastructure and Transport, Japan
NPS
Nederlands Fonds voor de Film
Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Omroepproducties
CoBO-fonds
Japan Foundation
Rotterdams Fonds voor de Film en audiovisuele media
Japan Airlines